کم شنوایی کودکان و نوزادان+علل+درمان

درباره کم شنوایی کودکان و نوزادان چه می‌دانید؟

اجاره دستگاه زردی نوزاد در کرج:قیمت+عملکرد+انواع و…

تا مدت‌ها تصور بسیاری از افراد در این بود که مشکل کم شنوایی در اثر سر و صدا برای کودکان غیر ممکن است و این مشکل فقط برای بزرگسالان به وجود می‌آید. اما تحقیقات انجام شده در مرکز و کنترل پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده آمریکا ثابت کرد که بیشتر از ۱۲ از بچه‌های آمریکایی که سنشان ۶ تا ۱۹ سال است، با مشکل کم شنوایی ناشی از سر و صدا مواجه هستند و متاسفانه این کاهش شنوایی برای ۵ درصد از آنها دائمی می‌باشد. در مقاله امروز ما می‌خواهیم در رابطه با کم شنوایی کودکان و نوزادان صحبت کنیم و راجع به علل علائم روش‌های پیشگیری و درمان آنها اطلاعات مفیدی را در اختیار شما دوستان گرامی قرار دهیم. پس لطفاً تا پایان مقاله همراه ما بمانید.

کم شنوایی در کودکان از چه سنی شروع می‌شود؟

دانستن این موضوع که این مشکل برای کودکان دقیقاً از چه سنی آغاز می‌شود، می‌تواند درمان را راحت‌تر کرده و از مواجه شدن کودک با عوارض کم شنوایی به شدت بکاهد. اگر نوزاد یا کودک ویژگی‌های استاندارد سن خود را ندارد، پس ممکن است به مشکل کم شنوایی ابتلا پیدا کرده باشد. جهت درک بهتر این موضوع، در صورتی که فرزندتان در بازه‌های سنی زیر، یک یا چند مورد از نام برده شده را تجربه کند، احتمال دارد کم شنوایی برای او ایجاد شده باشد.

 

° دوران نوزادی در فاصله زمانی تولد تا ۲۸ روزگی

در مشکل کم شنوایی در نوزادان، اگر نوزاد از بدو تولد با چنین ویژگی‌هایی به دنیا بیاید، امری اجتناب ناپذیر می‌باشد:

_در صورتی که در خانواده نوزاد و نزدیکان او افراد ناشنوا وجود داشته باشند.

_در شرایطی که مادر در دوران بارداری مبتلا به عفونت‌های بسیار شدیدی باشد.

_ مادر در دوران بارداری به شکل مرتب از آنتی بیوتیک‌ها استفاده کرده باشد و یا داروهای سمی را مورد استفاده قرار داده باشد.

_اگر نوزاد به مننژیت میکروبی با وزن کم مبتلا بوده و به این صورت نیز به دنیا بیاید.

_در صورتی که نوزاد با مشکل موجود در جمجمه، صورت و سر متولد شود.

° کودکان در بازه زمانی ۲۹ روزگی تا ۲ سال

اگر در این بازه زمانی کودک در برقراری ارتباط دچار مشکل بود، احتمالاً با مسئله کم شنوایی حسی عصبی نیز مواجه است به موارد زیر توجه کنید:

_مبتلا بودن کودک به عفونت‌هایی مانند منژیت میکروبی، موجب به وجود آمدن کم شنوایی حسی عصبی می‌گردد.

_وارد شدن ضربه به سر کودک به گونه‌ای که باعث بیهوشی شده و یا شکستگی جمجمه شود.

_کودک در بازه زمانی سه ماه یا بیشتر به اوتیت میانی مزمن مبتلا باشد.

در هر صورت به محض اینکه با چنین مشکلی مواجه شدید، کودکتان را جهت بررسی‌های بیشتر به درمانگاه‌های تخصصی و پزشکان متخصص ببرید.

 

° کودکان در فاصله زمانی دو سال تا پیش دبستان

توجه به علائم کم شنوایی در این سنین اهمیت فوق العاده زیادی دارد و اگر در این بازه زمانی مشکل شنوایی کودک درمان نشود، رشد مغز او با اختلال مواجه شده و تاخیر پیدا می‌کند. همچنین در گفتار و زبان کودک اختلالات می‌آید. بنابراین چنین کودکانی با مشکلات اجتماعی مواجه هستند؛ زیرا در این سن نمی‌توانند عملکردهای قوی در رابطه با یادگیری از خود نشان دهند. در مدرسه نیز با افت شدید تحصیلی روبرو خواهند شد. تاثیرات مربوط به کم شنوایی در کودکان پیش دبستانی امکان دارد تا آخرین مقاطع تحصیلی نیز همراه آنها بوده که به این موضوع اصطلاحا شکاف تحصیلی گفته می‌شود. دانش آموزانی که با این مسئله مواجه هستند و در کلاس درس حضور پیدا می‌کنند، رفتارهای غیر معمول و نامتعارفی از خود نشان می‌دهند که در برخی از مواقع ممکن است دبیران و معلمان فکر کنند که این کودک اختلالاتی در زمینه یادگیری دارد.

 

علائم کم شنوایی در کودکان و نوزادان

مهمترین علامت بارز کم شنوایی در کودکان، تاخیر آنها در تکامل زبان و گفتار است. اما در ادامه می‌خواهیم برخی از مهم‌ترین علائم و نشانه‌های کم شنوایی در نوزادان و کودکان را به شکل جداگانه بررسی نماییم:

• علایم کم شنوایی در نوزادان

اگر نوزادان نسبت به صداهایی مانند صدای زنگ تلفن، آیفون و… عکس العملی نداشتند و نتوانستند منبع صدا را تشخیص دهند، دچار مشکل کم شنوایی هستند. همچنین نداشتن عکس‌العمل‌هایی نظیر گرد شدن چشم‌ها در هنگام شنیدن صدای بلند و یا پلک زدن و محکم مکیدن شیر در حین شنیدن چنین صداهایی نیز از جمله نشانه‌ها و علائم کم شنوایی در نوزاد می‌باشد.

• علایم کم شنوایی در کودکان

برای کودکان نیز نشانه‌ها و علائم مختلفی وجود دارد که می‌توان با استفاده از آنها متوجه کم شنوایی آنها شد. این علائم عبارت‌اند از:

_نسبت به صداهای اطرافشان مانند صداهای تلفن هیچ عکس‌العملی ندارند.

_در فاصله کمی نسبت به تلویزیون می‌نشینند.

_به حرف‌های شخصی که با آنها صحبت می‌کند، توجه چندانی ندارند.

_علاقه به استفاده از دستگاه‌های صوتی با صدای خیلی بلند دارند.

_در نمرات مدرسه خود به شدت افت می‌کنند‌؛ چرا که نمی‌توانند به وضوح صدای معلم خود را بشنوند.

_غالبا از صدای وزوز گوش یا صدایی شبیه زنگ در گوششان شکایت می‌کنند.

_کلمات را غلط تلفظ می‌کنند.

_ در بیشتر مواقع با صدای بلند صحبت می‌کنند.

_غالباً بی‌توجه و مستعد رویا پردازی به نظر خواهند رسید.

_سرشان را دائماً تکان می‌دهند و این تکان دادن به گونه‌ای است که نمی‌توانند منبع صوتی را تشخیص دهند.

ملاک‌های تشخیص شنوایی سالم در کودکان و نوزادان

داشتن اطلاعات در رابطه با بعضی از معیارهای تشخیص شنوایی سالم در نوزادان و کودکان, به والدین کمک می‌کند تا کم شنوایی کودک را به موقع تشخیص داده و اقدامات لازم را جهت درمان آن انجام دهند.

• نوزاد تازه متولد شده تا ۸ هفتگی: در این بازه زمانی یک نوزاد سالم از نظر شنوایی باید با شنیدن صداهای ناگهانی اطراف، حتماً چشمان خود را گشاد کرده و در اثر صدا از خواب بیدار شود.
• ۸ هفته تا چهار ماه: در این سن کودک باید بتواند جهت صدا را تشخیص داده و آن را نگاه کند و امکان دارد هنگام گوش دادن به بعضی از صداها، احساس آرامش داشته باشد.
• شش ماهگی تا ۱۲ ماهگی: در این سن کودکان باید سرشان را به سمت صداهای شناخته شده بچرخانند و شروع به غر زدن کنند.
• ۱۲ ماهگی تا ۱۸ ماهگی: در فاصله زمانی ۱۲ تا ۱۸ ماهگی کودک نام اسباب بازی‌های مورد علاقه خود را بلد است و به تقلید کلمات و صداهای ساده شروع می‌کند.
• ۱۸ تا ۲۴ ماهگی: در این بازه زمانی کودک دایره لغات کوچکی از تک کلمات را دارد و کلمات ساده‌ای نظیر «توپ را به بابا بده »را درک می‌کند.
• دو سال و نیم تا سه سال و نیم: در این سن کودک گفتار واضحی با دایره لغات مناسبی دارد.

علت کم شنوایی در کودکان و نوزادان

این دلایل را می‌توان به دو دسته موقت و دائمی تقسیم کرد و آنها را مورد بررسی قرار داد:

_علل کم شنوایی موقت در کودکان: بعضی از مهم‌ترین دلایل کم شنوایی موقت در کودکان شامل مواردی نظیر گیر کردن یک جسم خارجی در مجرای گوش، جمع شدن جرم در کانال گوش، وجود مخاط اضافی در شیپور استاش که ناشی از سرماخوردگی است، عفونت گوش میانی و…

_علل کم شنوایی دائمی در کودکان: برخی از رویدادها و شرایط باعث کم شنوایی دائمی در کودکان می‌شوند که شامل موارد زیر هستند:

_ژنتیکی که منجر به رشد غیر طبیعی گوش داخلی کودک شده است.

_اختلالات ژنتیکی خاص نظیر استخوان سازی ناقص و سندروم پاتو

_قرار گرفتن کودک تازه متولد شده در معرض بیماری سرخجه که این بیماری می‌تواند گوش‌های جنین حال رشد را تحت تاثیر منفی قرار دهد.

_قرار گرفتن کودک در معرض صداهای خیلی بلند مانند کنسرت‌های راک، استریوهای شخصی، صدای ترقه و…

_مبتلا شدن کودک به بیماری‌های خاصی نظیر اوریون و مننژیت

_به وجود آمدن کم شنوایی در اثر ضربه‌های شدید به جمجمه و ضربه مغزی

 

انواع کم شنوایی در کودکان و نوزادان

طبق عوامل متعددی می‌توان کم شنوایی کودک و نوزاد را به به گروه کلی دسته‌بندی کرد:

-کم‌شنوایی حسی عصبی: این مشکل معمولاً به دلیل از دست دادن عملکرد در گوش داخلی یا صدمه اعصاب مغزی به وجود می‌آید اصلی‌ترین دلیل این نوع کم شنوایی عوامل مادرزادی می‌باشند که این عوامل پیش از به دنیا آمدن کودک و یا در بدو تولد با وی همراه می‌باشد. به عنوان مثال مواردی مانند عوامل ژنتیکی و سندروم‌های کودک در بدو تولد، بیماری‌های ارثی، مبتلا بودن مادر به دیابت و عوارض مرتبط با فاکتور RH در خون، از جمله موارد مربوط به عوامل مادرزادی کم شنوایی حسی هستند. ضمناً ابتلای مادر به بیماری‌های عفونتی مانند سرخجه، سیفلیس، تبخال، توکسوپلاسموز و سیتو مگالو ویروس در زمره این موارد قرار می‌گیرد. عوامل اکتسابی کم شنوایی حسی عصبی نیز بعد از تولد باعث کم شنوایی عصبی کودکان و نوزادان شده که معمولاً شامل مواردی از قبیل عفونت‌ها و جراحت‌ها، قرار گرفتن کودک یا نوزاد در معرض صدای بسیار بلند، آسیب‌هایی که نشئت گرفته از مصرف برخی از داروهاست، نارس بودن نوزاد و وزن کمش هنگام تولد می‌باشد.

-کم‌شنوایی انتقالی: این مشکل در ناحیه میانی یا خارجی گوش اتفاق افتاده که در آن امواج‌های صوتی به طور صحیحی به قسمت داخلی گوش ارسال نمی‌شوند؛ در نتیجه کودک یا نوزاد دچار کم شنوایی می‌شود. این نوع کم شنوایی جزو شایع‌ترین انواع بوده و در اکثر مواقع بعد از تولد به وجود می‌آید. عامل‌های مختلفی هستند که باعث به وجود آمدن این مشکل شده و برخی از عوامل مادرزادی کم شنوایی انتقالی عبارت‌اند از مشکلات مربوط به پرده گوش، مسائل مربوط به گوش خارجی، مشکلات مربوط به کانال گوش خارجی، مشکلاتی که در استخوان‌چه‌های فرستنده امواج صوتی به گوش میانی وجود دارد. اصلی‌ترین عوامل اکتسابی کم شنوایی انتقالی نیز شامل مواردی از قبیل پارگی پرده گوش، جرم بیش از اندازه داخل گوش، تومورهای گوش میانی، گیر کردن چیزی در کانال گوش، مشکلات شیپور استاش، عفونت‌های گوش و عفونت‌های مزمنی که با مایع در گوش میانی وجود دارند، می‌باشد.

-کم شنوایی آمیخته: کم شنوایی همانطور که از نامش پیداست ترکیبی از کاهش شنوایی انتقالی و حسی عصبی است که در این نوع کم شنوایی، احتمالاً صدمه به گوش خارجی میانی و داخلی و یا عصب شنوایی به وجود آمده است.

 

تقسیم بندی انواع کم شنوایی بر اساس میزان شنوایی

راه‌های متفاوتی وجود دارد که کم شنوایی در کودکان و نوزادان طبق میزان کاهش شنوایی، تحت بررسی قرار بگیرد که در چنین شرایطی پزشکان شنوایی کودک یا نوزاد را طبق میزان شدت صوت شنیده شده توسط وی، ارزیابی خواهند کرد:

• کم شنوایی خفیف: در صورتی که آستانه شنوایی کودک یا نوزادتان در محدوده ۱۵ تا ۲۵ دسی بل باشد و می‌تواند صداهایی را در گوش خود احساس کند، در این صورت گفته می‌شود که او به کم شنوایی خفیف دچاراست.
• کم شنوایی ملایم: در صورتی که آستانه شنوایی نوزاد در محدوده ۲۵ تا ۴۰ دسی بل باشد و دامنه لغات نسبتا محدودی برای او وجود داشته باشد ولی نمی‌تواند بخشی از گفتار گوینده را بشنود، پس کودک به کم شنوایی ملایمی مبتلا است.
• کم شنوایی متوسط: اگر آستانه شنوایی کودک از ۴۱ تا ۵۵ دسی بل باشد، کم شنوایی او متوسط است.
• کم شنوایی متوسط تا شدید: در صورتی که محدوده شنوایی‌اش در بازه ۵۵ تا ۷۰ دسی بل باشد، به کم شنوایی متوسط تا شدید دچار شده است.
• کم شنوایی شدید: اگر کودکی آستانه شنوایی‌اش از ۷۰ تا ۹۰ دسی بل در نظر گرفته شود، به کم شنوایی شدید مبتلا است.
• کم شنوایی عمیق: در صورتی که آستانه شنوایی کودک بیش از ۹۰ باشد و حتی شنیدن صداهای بلند نیز توسط او صورت نمی‌گیرد و در این شرایط متاسفانه کودک به کم شنوایی عمیق دچار شده است.

تشخیص ملاک شنوایی در کودکان و نوزادان

در صورتی که راجع به میزان شنوایی کودک یا نوزاد خود شک دارید، توصیه ما این است بلافاصله با پزشک صحبت کرده و به ایشان مراجعه کنید. اگرچه نوع تست‌های مورد استفاده جهت تشخیص کم شنوایی کاملاً بستگی به سن کودک دارد، اما پزشک بهتر می‌داند که چه نوع تستی را برای کودک برگزیند. این تست‌ها شامل موارد زیر هستند:

° تست‌های عینی: این نوع تست‌ها مثل تست پاسخ شنوایی ساقه مغز که در آن فعالیت الکتریکی مغز در پاسخ به یک صدای مشخص اندازه‌گیری می‌شود.

° تست‌های ساده: این نوع تست‌ها نظیر تکان دادن یک جغجغه در نزدیکی کودک و نگاه کردن به پاسخ او می‌شود.

° تست با شنوایی سنج: در این تست دستگاهی وجود دارد که صداهای بلندی نظیر سوت یا بوق را تولید کرده و با توجه به اینکه کودک این توانایی را دارد که این صداها را بشنود یا خیر، تشخیص میزان کم شنوایی او انجام می‌شود.

درمان کم شنوایی در کودکان و نوزادان

همانطور که گفتیم بحث درمان این مسئله بستگی به علت به وجود آمدن، میزان و شدت کم شنوایی دارد؛ اما به طور کلی شامل موارد زیر می‌باشند:

_بهره‌گیری از آنتی بیوتیک‌های مختلف جهت درمان عفونت گوش

_جهت تقویت صدا استفاده از سمعک توصیه می‌شود.

_در مواردی که کم شنوایی شدید یا عمیق است، کاشت حلزون در نظر گرفته می‌شود.

_استفاده از دستگاه‌های کمک کننده ارتعاشی که در آنها صدا به ارتعاشاتی تبدیل شده و از طریق پوست فرد احساس خواهند شد.

_کمک گرفتن از یک معلم متخصص ناشنوایان و گفتار درمانی جهت استفاده حداکثری از میزان شنوایی باقیمانده کودک

 

درمان کم شنوایی کودکان در طب سنتی

طب سنتی روش‌های مختلفی را جهت درمان کم شنوایی بزرگسالان ارائه داده است؛ اما حتی متخصصان طب سنتی نیز بر این عقیده‌اند که جهت درمان کم شنوایی کودک و نوزاد با طب سنتی، باید با پزشک متخصص مشورت کرد و سپس اقدامی را انجام داد.

 

درمان‌های خانگی کم شنوایی کودکان

بعضی از روش‌های خانگی هستند که جهت بهبود کم شنوایی کودکان مورد استفاده واقع می‌شود:

• استفاده از بتاکاروتن‌ها: بهره‌گیری از بتاکاروتن می‌توانید مواد غذایی نظیر کدو تنبل، کدو و هویج را استفاده کرده تا در درمان افت شنوایی و ناشنوایی تاثیر خوبی بگذارند.
• استفاده از آنتی اکسیدان‌ها: گیاهانی مانند پیاز، سیب، گوجه فرنگی و آلو سرشار از آنتی اکسیدان هستند و می‌توانند رادیکال‌های آزاد بدن را نابود کنند.
• استفاده از ویتامین‌ها: به طور کلی بدن به ویتامین‌های مختلفی احتیاج دارد؛ اما ویتامین B12 نقش اساسی در بهبود اعصاب و سلول‌ها ایفا می‌کند. ویتامین D نیز برای تراکم استخوان‌چه‌های گوش مفید هستند. ویتامین E و C نیز برای کاهش کم شنوایی کودکان خیلی تاثیر مثبت دارد.
• استفاده از امگا ۳: اسیدهای چربی که امگا ۳ دارند مانند روغن ماهی، به شکل معجزه آسایی محافظ قوه شنوایی هستند. پس سعی کنید آنها را در برنامه غذایی خود قرار دهید.
• استفاده از فلزات مفید: برخی از فلزات نظیر سلنیوم، منیزیم و روی در آسیب‌های ناشی از صداهای بلند، نقش تعیین کننده‌ای داشته و برای کم شنوایی مفید هستند.
• پاکسازی گوش: یکی از بهترین راهکارهای خانگی جهت بهبود کم شنوایی در کودکان، پاکسازی و برداشتن جرم‌های گوش است. برای انجام این کار می‌توانید کیت‌های مخصوص تمیز کردن گوش در خانه تهیه کرده و پاکسازی گوش را انجام دهید.

پیشگیری از کم شنوایی کودکان و نوزادان

پدرها و مادرهای عزیز باید مراقب باشند پیش از اقدام به بارداری نکات زیر را رعایت کنند تا احتمال تولد فرزند کم شنوا یا ناشنوا را تا حد زیادی کاهش دهند:

۱_عامل RH مادر و پدر باید توسط آزمایش خون معین شود.

۲_اگر مادر یا پدر به بیماری خاص یا مزمنی مبتلا هستند، باید پیش از بارداری با پزشک در این باره صحبت کنند.

۳_مشاوره‌های ژنتیکی که قبل از ازدواج انجام می‌شود، فوق العاده ضروری است و توصیه‌های عنوان شده در آن به هیچ وجه نباید نادیده گرفته شود.

۴_مادران در دوران بارداری نمی‌توانند بدون مجوز پزشک هیچگونه دارویی را استفاده کنند.

۵_ در حین بارداری از وارد کردن ضربات فیزیکی و فشار آوردن به کودک در داخل رحم به شدت اجتناب شود.

۶_در دوران بارداری باید نهایت تلاش را کرد که از مبتلا شدن به بیماری‌های مختلف پیشگیری گردد؛ زیرا اثرات آن روی نوزاد نیز باقی می‌ماند.

۷_پیش از بارداری حتماً واکسن سرخجه برای مادر تزریق شود.

با اقدامات به موقع در جلوگیری از پیشرفت هر بیماری، می‌توان تاثیرگذار بود. در رابطه با کم شنوایی کودکان نیز باید بگوییم که این مشکل جزو اختلالاتی است که اگر به آن توجه نشود، منجر به عوارض و صدمات جبران ناپذیری برای کودک خواهد شد و زندگی او را دگرگون می‌کند. پس با درمان به موقع از عوارضی مانند افسردگی، عقب ماندگی از قافله هم سن و سال‌ها و انزوای کودک پیشگیری کرده پیگیری‌های مربوط به درمان او را به دقت انجام دهید.

سوالات متداول کم شنوایی کودکان و نوزادان

۱_آلودگی صوتی باعث ایجاد کم شنوایی در کودکان می‌شود؟

بله آلودگی صوتی می‌تواند سلول‌های مویی گوش را در کودک از بین برده و از آنجایی که این سلول‌ها هرگز نمی‌توانند خود را بازیابی کنند؛ اگر میزان این صدمه زیاد بوده و هیچ اقدامی برای درمان آن صورت نپذیرد، به کم شنوایی و یا حتی ناشنوایی منجر می‌شود.

۲_کم شنوایی ناگهانی در کودکان چگونه ایجاد می‌شود؟

کم شنوایی ناگهانی حسی بیشتر مربوط به گوش داخلی است و زمانی ایجاد می‌شود که شنوایی کودک بسیار سریع ظرف مدت چند روز و بدون هیچ عامل قابل توضیحی از دست خواهد رفت. این مشکل در اندام‌های حسی گوش داخلی کودک رخ داده و او معمولاً صبح‌ها بیشتر متوجه از دست دادن شنوایی‌اش خواهد شد.

۳_آیا کم شنوایی در کودکان درمان دارد؟ آیا درمان کم شنوایی مادرزادی امکان‌پذیر است؟

با توجه به نوع کم شنوایی، سبک زندگی کودک و سن او، درمان‌ها و روش‌های دارویی مختلفی وجود دارد. به عنوان مثال تجویز سمعک، کاشت حلزون و برخی از درمان‌های خانگی و طب سنتی هستند که از آنها می‌توان برای درمان کم شنوایی کمک گرفت.