علت ادرار سوختگی نوزادان چیست؟ انواع روش‌های درمان ادرار سوختگی

یکی از مسائلی که ممکن است بیشتر کودکان با آن مواجه شوند، ادرار سوختگی است که اگر چه مشکل نسبتاً رایجی است؛ اما برای کودک دردناک و اذیت کننده بوده و موجبات نگرانی والدین را ایجاد می‌کند. در مقاله امروز ما قصد داریم در رابطه با علت ادرار سوختگی نوزادان و روش‌های درمانی آن صحبت کنیم. پس لطفاً ما را تا انتها همراهی بفرمایید.

اجاره دستگاه زردی نوزاد در کرج:قیمت+عملکرد+انواع و…

ادرار سوختگی کودکان

این مشکل نوعی التهاب پوستی شدید بوده که نواحی مختلف بدن نوزاد را مانند کشاله ران یا باسن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این عارضه نواحی مربوطه، به شکل قرمز رنگ و متورم درآمده و امکان دارد جوش‌های ریزی بزند. این مشکل آزاردهنده در ۲۰ درصد کودکان وجود دارد و پزشکان معتقدند که اصلی‌ترین دلیل ایجاد این مشکل، تعویض دیر هنگام پوشک و ساییدگی بیش از اندازه آن با پوست کودک می‌باشد. البته در برخی از مواقع نوزادانی که به شکل مرتب پوشکشان عوض می‌شود نیز با این مشکل مواجه می‌شوند که همین مسئله والدین را نگران می‌کند. اما نگران نباشید؛ زیرا با درمان‌های خانگی ساده و یا مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک، قطعاً این مشکل برطرف خواهد شد. توصیه می‌کنیم به هیچ وجه به شکل خودسرانه از داروهای بدون نسخه استفاده نکنید؛ چرا که ضمن افزایش التهاب پوست، ممکن است عفونت‌های باکتریایی یا قارچی را ایجاد کرده و مسئله را تشدید نماید. به همین دلیل گفته می‌شود که به محض رویت اولین نشانه‌های چنین مشکلی، به پزشک متخصص اطفال مراجعه شود.

علائم ادرار سوختگی کودکان

این عارضه معمولاً نشانه‌ها و علائم واضحی دارد که به آسانی قابل تشخیص بوده و شامل موارد زیر هستند:

° علائم پوستی: نشانه‌هایی نظیر قرمزی، التهاب، راش پوستی در نواحی مختلفی مانند ران باسن و اندام تناسلی کودک به خوبی قابل رویت است.

° تغییرات در خلق و خوی کودک: در چنین شرایطی احساس می‌کنید که کودکتان بیش از حد ناراحت و بی‌قرار به نظر می‌رسد؛ خصوصاً زمانی که پوشک او را عوض می‌کنید در اثر تماس دست با نواحی مذکور، کودک عصبانی شده و شروع به گریه کردن می‌کند، زیرا در این زمان احساس درد دارد.

علت ادرار سوختگی کودکان چیست و چرا بعضی از نوزادان دچار این مشکل می‌شوند؟

اگر به مدت طولانی ادرار یا مدفوع در پوشک باقی بماند، باعث تولید آمونیاک شده و طی تماس این ماده با پوست کودک، سوختگی‌های خفیف شیمیایی به وجود می‌آید. بوی تندی که هنگام تعویض پوشک نیز به مشام می‌رسد، ناشی از وجود همین ماده محرک است. ضمناً پوست کودکان در شرایط گرم و مرطوب، راش‌های پوستی را از خود نشان می‌دهند؛ به همین دلیل در اثر تعویض دیر هنگام پوشک، محرک‌های قوی جهت بروز این راش‌ها روی پوست وجود دارد. در صورتی که فرزندتان به دلایل مختلف دچار تکرر ادرار باشد، بیش از سایرین در معرض ادرار سوختگی قرار می‌گیرد. باید بدانید که این عارضه در اثر تماس بیش از اندازه پوست کودک با مدفوع نیز پیدا کرده و شدت می‌یابد. به همین دلیل زمانی که فرزندتان دچار اسهال است، باید خیلی زود به زود پوشک او را عوض کنید؛ زیرا مدفوع محرک قوی‌تری نسبت به ادرار است. از سایر دلایل موثر در ادرار سوختگی کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• عدم شتسشوی مرتب: در صورتی که کودک را به شکل مرتب شستشو ندهید یا اینکه بعد از تعویض پوشک از دستمال مرطوب استفاده کنید، اطمینان داشته باشید که این مسئله باعث می‌شود که بقایای ادرار روی پوست فرزندتان بماند و ادرار سوختگی ایجاد کند.
• استفاده از لباس و پوشک تنگ: استفاده از لباس‌های خیلی تنگ و پوشک‌های تنگ که موجب سایش بیش از اندازه پوست با ادرار می‌شود نیز محرکی برای عرق سوز شدن و نهایتاً ادرار سوختگی در ناحیه تناسلی نوزادان است. پس این مسئله را نیز در نظر داشته باشید.
• عفونت‌های مخمری (قارچی) و باکتریایی: در واقع زمانی که ادرار سوختگی خفیف به وجود می‌آید، التهابات ساده پوست نوزاد بستر مناسبی را جهت رشد قارچ‌ها و باکتری‌ها ایجاد می‌کند. در چنین شرایطی امکان دارد عفونت به نواحی کشاله باسن نیز سرایت کند.
• استفاده از برندهای جدید پوشک: در برخی از موارد امکان دارد ادرار سوختگی به علت استفاده از یک برند جدید دستمال مرطوب یا پوشک به وجود بیاید و احتمالاً مادران به راحتی متوجه این تغییرات و مشکلات خواهند شد. در چنین شرایطی توصیه می‌کنیم بلافاصله پوشک جدید را عوض کرده و برای درمان فرزندتان اقدام کنید. دقت داشته باشید که همه پوشک‌ها قدرت جذب یکسانی ندارند؛ پس گزینه‌های مناسب و با کیفیت را استفاده کنید.
• مصرف یک ماده غذایی جدید: با بزرگ شدن نوزاد و آغاز خوردن غذاهای جامد، ترکیب مواد مدفوع و ادرار او نیز تغییر خواهد کرد. چنین مسئله‌ای احتمال ایجاد التهابات و راش‌های پوستی را بالا می‌برد. در صورتی که کودکتان فقط از شیر مادر تغذیه می‌کند، احتمالاً ادرار سوختگی او به دلیل از اندازه آمونیاک ادرار در پاسخ به چیزی است که مادر خورده است.
• پوست حساس نوزاد: از آنجایی که نوزادان پوست لطیف و حساسی دارند، بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌های پوستی نظیر ما هستند؛ به همین دلیل مسائل بهداشتی را برای کودکان باید خیلی بیشتر رعایت کرد و در غیر این صورت تماس ادرار با پوست نوزاد، او را دچار مشکلاتی می‌کند.
• مصرف آنتی بیوتیک: در بعضی از مواقع نشانه‌های ادرار سوختگی پس از مصرف آنتی بیوتیک خود را نشان خواهد داد که در این شرایط گفته می‌شود اصلی‌ترین دلیل آن، کم شدن باکتری‌های کنترل کننده رشد قارچ و به وجود آمدن زمینه تکثیر عفونت قارچی می‌باشد. ناگفته نماند که خطر ایجاد اسهال به دلیل مصرف آنتی بیوتیک نیز در این زمینه تاثیراتی دارد.

انواع سوختگی پای نوزاد بیشتر آشنا شوید:

همانطور که گفتیم، نشانه‌هایی مانند سوختگی پای نوزاد همراه با راش‌های پوستی به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. در قسمت زیر به برخی از نواع سوختگی پای کودکان اشاره می‌کنیم:

-ادرار سوختگی آمونیاکی: این مشکل به دلیل تماس بیش از اندازه پوست ناحیه تناسلی کودکان با آمونیاک موجود در ادرار و مدفوع پیش می‌آید.

-ادرار سوختگی باکتریایی و قارچی: این مشکل بیشتر در اثر تکثیر قارچ‌ها و باکتری‌ها در پوست ناحیه تناسلی نوزادان ایجاد می‌شود. دلیل اصلی این مشکل مخمرهای پوستی و باکتری استافیلوکوکوس می‌باشد. بد نیست بدانید که در حالت کلی امکان اینکه میکروب‌ها به نواحی زیرین پوست نفوذ کنند وجود ندارد؛ اما اگر فرزندتان از قبل به دلایل متعددی پوستش ملتهب شده باشد، سد دفاعی پوست قادر به مقابله در برابر میکروب‌ها نیست؛ به همین دلیل آنها می‌توانند به نواحی زیرین نیز نفوذ کنند و انواع عفونت‌های مختلف را به وجود آورند.

-ادرارسوختگی تحریک کننده: این نوع ادرار سوختگی در اثر آلرژی پوستی کودک یا ساییده شدن بیش از اندازه پوشک با پوست او روی می‌دهد.

آیا امکان پیشگیری از ادرار سوختگی وجود دارد؟

پیش از هر چیز بگوییم که بهترین کار و بهترین راه جهت پیشگیری از بروز چنین مشکلی این است که همیشه ناحیه پوشک نوزاد را تمیز و خشک نگه دارید. علاوه  بر این مسئله، با رعایت چند استراتژی ساده می‌توانید احتمال ایجاد ادرار سوختگی و بثورات را روی پوست کودکتان تا حد زیادی کم کنید:

~ پوشک نوزاد را دائما تعویض کنید: مادران عزیز سعی کنید پوشک‌های خیس یا کثیف نوزادتان را به سرعت تعویض کرده و در صورتی که فرزندتان تحت مراقبت پرستار است، از او بخواهید که حتماً این مسئله را رعایت نماید.

~ به عنوان بخشی از مراحل تعویض پوشک، حتماً بدن کودکتان را با آب گرم شستشو دهید: جهت انجام این کار می‌توانید از یک وان، سینک یا حتی بطری استفاده کنید. ضمناً دستمال‌های مرطوبی که پنبه‌ای بوده و ویژه کودکان است، می‌تواند برای تمیز کردن نوزاد مفید باشد؛ اما دستمال‌هایی که حاوی مواد معطر یا الکل هستند، گزینه‌های مناسبی محسوب نمی‌شوند. اگر تمایل به استفاده از صابون دارید، حتماً نوع بدون عطر و ملایم آن را انتخاب نمایید. این نکته را نیز در نظر داشته باشید هرچند دستمال‌های مرطوب می‌توانند تا حدی آلودگی‌های این ناحیه را پاک کنند؛ اما همیشه شست و شوی مرتب کودک را در اولویت قرار دهید و صرفاً به دستمال مرطوب اکتفا نکنید.

~ به آرامی پوست کودکتان را توسط یک حوله یا پارچه نخی تمیز خشک کرده و اجازه دهید چند دقیقه در معرض هوای خشک بماند: در شرایط به هیچ وجه بدن نوزادتان را شدیداً مالش ندهید؛ زیرا پوستش را تحریک کرده و ممکن است دردناک باشد.

~ پوشک را خیلی سفت نبندید: پوشک‌هایی که خیلی سفت بسته می‌شوند و اصطلاحا تنگ هستند، از عبور جریان هوا جلوگیری می‌کنند؛ در نتیجه محیط مرطوب و گرمی را ایجاد کرده که برای رشد باکتری‌ها و ایجاد بثورات پوستی مناسب خواهد بود. پس به این موضوع نیز دقت داشته باشید.

~ استفاده منظم از پماد را در نظر بگیرید: اگر کودکتان معمولاً دچار این مشکل است و ادرار سوختگی پیدا می‌کند و یا دچار بثورات پوستی می‌شود، بهتر است بعد از هر بار عوض کردن پوشک از یک پماد مناسب و سبک برای او استفاده کنید؛ زیرا پماد میزان تحریک پوست را کاهش می‌دهد. به عنوان مثال ویتامین A، D یا وازلین اکسید روی گزینه‌های مناسبی برای انجام این کار هستند. در رابطه با این موضوع با پزشک نیز مشورت داشته باشید. پمادها وقتی روی پوست قرار بگیرند از تماس ادرار و مدفوع با پوست کم کرده و به همین دلیل استفاده آنها برای کودک تسکین دهنده است. ضمناً مراقب باشید در تعویض‌های بعدی پوشک این لایه پماد یا کرمی را کاملا کنید؛ چرا که ممکن است پوست را ملتهب‌تر کرده و به آن آسیب بیشتری وارد سازد. اگر خواستید آن را بردارید، از روغن بچه و پنبه استریل و تمیز استفاده کنید.

~ هر بار بعد از تعویض پوشک دست‌هایتان را به خوبی بشویید: شستشوی دائم دست‌ها خصوصاً بعد از هر بار تعویض پوشک، از انتشار مخمر یا باکتری به سایر قسمت‌های بدن کودک جلوگیری می‌کند.

در گذشته جهت محافظت از پوست نوزادان و جذب رطوبت اضافی، از پودرهایی مانند پودر تالک یا نشاسته ذرت بهره گرفته می‌شد که امروزه پزشکان استفاده از آنها را توصیه نمی‌کنند؛ زیرا استنشاق آنها ممکن است ریه کودکان را تحریک نماید. از طرفی نشاسته ذرت باعث می‌شود التهابات پوستی ناشی از قارچ کاندیدا شدیدتر شود. بد نیست بدانید که برخی از پدرها و مادرها معتقدند که پوشک‌های پارچه‌ای بهتر از پوشک‌های یکبار مصرف هستند و این پوشک‌ها از ادرار سوختگی کودکان جلوگیری می‌کنند. باید بگوییم که در صورت تمایل به استفاده از پوشک‌های پارچه‌ای، اگر بلافاصله پس از خیس شدن یا کثیف شدن آن را عوض نکنید، بروز راش‌های پوستی حتمی می‌باشد و پوست نوزادتان التهابات بیشتری پیدا می‌کند.

انواع روش‌های درمان ادرار سوختگی کودکان

بهترین روش درمانی این است که پوست نوزاد خود را تا آنجایی که می‌توانید خشک و تمیز نگه دارید. البته بعضی از متخصصان توصیه می‌کنند که بگذارید نوزادتان حداقل چند ساعت در روز را بدون پوشک بماند تا پوست او ترمیم گردد و فرصت نفس کشیدن داشته باشد. برای انجام این کار می‌توانید کودک خود را در تختی که ملحفه‌های ضد آب دارد، قرار دهید یا او را روی یک حوله بزرگ روی زمین بگذارید؛ زیرا بی‌اختیاری مدفوع و ادرار در نوزادان امری کاملاً طبیعی است و تا زمانی که بثورات از بین بروند، سعی کنید از پوشک‌هایی بزرگتر از حد معمول استفاده کنید تا برای او زیاد تنگ نباشد. بر اساس تجربه بثورات پوستی، ادرار سوختگی و التهابات ناشی از آن معمولاً پس از گذشت سه روز، ضمن رعایت دستورالعمل‌ها و نکات مراقبتی خانگی، از بین می‌رود. البته اگر دقیقاً بنابر همان روندی که در قسمت‌های قبل به عنوان پیشگیری از ادرار سوختگی به آنها اشاره نمودیم، عمل کنید. اگر با درمان‌های خانگی مشکل فرزندتان ادامه داشت، پزشک برای رفع این مسئله موارد زیر را تجویز می‌کند. لازم به ذکر است که این موارد هم برای نوزادان دختر کاربرد دارد هم برای نوزادان پسر:

_یک کرم ضد قارچ در صورتی که کودکتان مبتلا به عفونت قارچی شده است.

_یک کرم هیدروکورتیزون استروئیدی ملایم

_آنتی بیوتیک‌های خوراکی یا موضعی در صورتی که کودکتان به عفونت‌های باکتریایی مبتلا شده باشد.

بر اساس تجربه انواع کرم‌ها و پمادهای مربوط به ادرار سوختگی کمتر از لوسیون‌ها تحریک کننده پوست هستند. این پمادها سدی را روی پوست کودک به وجود آورده و اجازه نمی‌دهد هوا دریافت شود؛ لذا توصیه ما این است که در این رابطه با پزشک صحبت کنید تا بهترین نوع کرم یا پماد را به شما معرفی کند. ضمناً توجه داشته باشید که فقط با مجوز پزشک می‌توانید از پمادها یا کرم‌های ضد التهاب و حاوی استروئید، استفاده کنید؛ زیرا مصرف مکرر این پمادها بدون مجوز پزشک ممکن است عوارض دیگری را به وجود آورد. این را نیز به عنوان یک قاعده کلی توجه داشته باشید؛ همیشه سعی کنید برای فرزندتان از محصولاتی که برای نوزاد طراحی شده است، استفاده کنید. از موادی که حاوی جوش شیرین، فنل بنزوکائین، کافور، اسیدبوریک، سالیسیلیات، دیفن هیدرامین و… است، خودداری نمایید؛ چرا که چنین موادی ممکن است برای فرزندان سمی و خطرناک باشد. ضمنا تا زمانی که بثورات پوستی نوزاد از بین نرفته است، سعی کنید هر روز او را با آب ولرم و صابون‌های ملایم بدون عطر حمام دهید. بعضی از مواقع امکان دارد که بثورات پوستی ادرار سوختگی پس از بهبود، مجدداً عود کند که در چنین شرایطی بلافاصله به پزشک متخصص بیماری‌های پوستی مراجعه نمایید.

درمان ادرار سوختگی کودکان با طب سنتی

طب سنتی نیز در این زمینه راهکارهایی دارد که می‌توانید از روش‌های درمانی سنتی، برای برطرف کردن ادرار سوختگی کودکتان استفاده کنید. به موارد زیر توجه نمایید:

• برخی از متخصصان طب سنتی اعتقاد دارند که جهت رفع ادرار سوختگی نوزادان می‌توان از شیر مادر برای آنها استفاده کرد؛ اما باید بگوییم که تا این لحظه نتایج مطالعات در رابطه با اثر شیر مادر متفاوت است. در یکی از مطالعات نشان داده شده است که استفاده از شیر مادر روی این مسئله تاثیر مثبت داشته و راهکاری موثر و ایمن می‌باشد. اما در مطالعه دیگر داده شده است که برای درمان نوزادان مبتلا به ادرار سوختگی، به صورت همزمان از پماد هیدروکورتیزون و شیر مادر استفاده شد که در این مطالعه درمان با شیر مادر و پماد به صورت یکسانی تاثیرگذار بودند. در مطالعه‌ای دیگر یک کرم ساخته شده از اکسید روی و روغن کبد ماهی را با شیر مادر مقایسه کرده و روی ۶۳ نوزاد آن را آزمایش کردند؛ نتیجه این مطالعه و آزمایش نشان داد درمان با کرم، موثرتر بوده است.
• جدیداً یک پماد گیاهی به اسم کالاندولا وارد بازار شده است که طبق مطالعات این پماد می‌تواند به اندازه ژل آلوئه‌ورا، میزان التهابات پوستی را در ادرار سوختگی کم کند.
• مطالعات نشان داده است که استفاده از شامپویی که حاوی خاک رس باشد، روی بهبود وضعیت بثورات پوستی نوزادان تاثیر مثبت دارد و خیلی سریع‌تر از گل همیشه بهار عمل می‌کند. این آزمایش روی ۶۰ نوزاد انجام شده است که نتیجه آن مثبت بوده است.
• سایر درمان‌های گیاهی مانند عصاره گل مغربی با عسل یا روغن زیتون و موم زنبور عسل نیز جزو درمان‌های مربوط به طب سنتی برای بهبود ادرار سوختگی می‌باشد.

متخصصان اعتقاد دارند جهت اثبات اثربخشی موارد ذکر شده نیاز به بررسی‌های بیشتری است؛ چرا که ممکن است برخی از مواد نخ تنها وضعیت کودک را بهبود نمی‌دهند، ممکن است باعث ایجاد قارچ یا باکتری در محل آسیب دیده گردند. به همین دلیل است توصیه می‌کنیم حتی در صورت تصمیم به انجام روش‌های درمانی موجود در طب سنتی، از قبل این را با پزشک خود در میان بگذارید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

از آنجایی که بثورات پوستی و التهابات ناشی از ادرار سوختگی دردناک هستند و اگر عفونی شوند تحملشان برای کودکان غیر ممکن است؛ لذا اگر دیدید پوست کودکتان پس از گذشت چند روز و انجام درمان‌های خانگی بهبود پیدا نکرد و بثورات شکل عفونی به خود گرفته‌اند، بلافاصله با پزشک متخصص اطفال تماس گرفته یا به شکل حضوری به پزشک مراجعه نمایید تا درمان‌های لازم برای کودکتان انجام شود. معمولاً بیشترین نشانه‌ها و علائم ادرار سوختگی و بثورات عفونی شامل موارد زیر هستند:

_قرمزی بیش از اندازه پوست

_متورم شدن مواضع مورد نظر

_ترشح یا چرکی که از ناحیه پوشک خارج می‌شود.

_ایجاد تاول در ناحیه پوشک

_بی‌قراری زیاد کودک و داشتن تب

_بثورات بعد از درمان از بین نرفته و یا شروع به تشدیدشدن و عود می کنند.

آسیب‌های پوستی و بثورات کودک ممکن است زمینه ساز ایجاد عفونت‌های قارچی اولیه یا عفونت قارچی ثانویه به نام کاندیدیاز گردد. بعضی از مواقع نیز لکه‌های بثورات قرمز در خارج از پوشک روی ران‌ها یا شکم نوزاد دیده می‌شود که این را به عنوان«ضایعات ماهواره‌ای» در علم پزشکی می‌شناسند. در صورتی که هر عارضه یا علامت نامتعارفی را روی پوست فرزندتان دیدید، سعی کنید بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید تا ایشان با تشخیص به موقع، راهکارهای درمانی را ارائه دهد. حتی اگر امکان مراجعه حضوری به پزشک را نداشتید، می‌توانید از پزشکان آنلاین کمک بگیرید و در رابطه با نحوه حل مشکل فرزندتان، اطلاعات لازم را به دست آورید. امیدواریم این مطلب برایتان مفید واقع شده باشد.