کولیک یا قولنج نوزاد یکی از مشکلات شایعی است که برای برخی از نوزادان پیش می‌آید و اگر نوزادی که بیمار یا گرسنه نیست بیش از سه ساعت در روز، سه روز در هفته و به مدت بیشتر از سه هفته گریه کرد، یعنی مبتلا به کولیک یا قولنج است. کولیک نوزاد معمولا از دو هفتگی به بعد شروع می‌شود؛ اما در صورتی که نوزاد نارس به دنیا آمده باشد، دیرتر شروع خواهد شد و در ۳ یا ۴ ماهگی خود به خود رفع می‌شود. ضمناً این عارضه می‌تواند بدون توجه به جنسیت کودک، شیر خوردن از سینه یا شیشه شیر و ترتیب تولد وی اتفاق بیفتد. بهتر است بدانید که نوزادانی که کولیک دارند، از لحاظ رشد هیچ تفاوتی با کودکان بدون کولیک ندارند. در صورتی که نوزاد شما نیز به این مشکل مبتلا است و دوست دارید در مورد آن اطلاعات کاربردی را کسب کنید، لطفاً تا پایان مطلب ما را همراهی کنید.
علل کولیک نوزاد
علت دقیق کولیک نوزاد هنوز مشخص نیست؛ اما برای بروز این مورد چند نظریه وجود دارد که عبارت از موارد زیر می‌شوند:
-گاز معده
-نفاخ بودن شیر مادر
-عدم تحمل لاکتوز
-سیستم گوارشی در حال رشد با عضلات که اغلب فشار اسپاسم شوند.
-هورمون‌هایی که باعث درد و ضعف شکم می‌شوند.
-ترس هیجان و یا احساس درماندگی
-سیستم عصبی در حال تکوین
-حساسیت به نور، سر و صدا و یا تحریک شدن بیش از اندازه
-قالب اولیه میگرن در دوران کودکی
البته بیماری‌های متنوعی هستند که می‌توانند مشابه کولیک نوزاد به نظر بیایند و افراد با دیدن این نشانه‌ها به داشتن قلنج نوزادشان ک می‌کنند. اگر نشانه‌های زیر را در نوزادتان دیدید، بهتر است برای رفع این مشکلات پزشک از وی معاینه کاملی را به عمل آورد:
_عفونت
_رفلاکس یا مشکلات معده
_حساسیت به شیر مادر یا شیر خشک
_تغذیه کم و یا بیش از اندازه
_آسیب به استخوان‌ها عضلات یا انگشتان
_التهاب و فشار در مغز و یا سیستم عصبی
_اختلالات چشم مانند خراش یا افزایش فشار
_نامنظم بودن ضربان قلب
علائم کولیک نوزاد
علائم کولیک نوزاد معمولاً عصرها بیشتر خود را نشان می‌دهد. اگر فرزندتان بدون دلیل مشخصی مانند گرسنگی یا کثیف بودن پوشک گریه کرد، گریه او مانند زمانی بود که درد دارد، دست‌هایش گره کرده، بازوها سفت، پشت خود را قوس‌دار و پاهایش را پیچ خورده می‌کند. رنگ صورتش سرخ شده و شکم آن به دلیل بلعیدن هوای زیاد هنگام گریه سفت و متورم شده است. می‌توانید به داشتن کولیک فرزندتان شک کنید. تشخیص کولیک نوزاد توسط پزشک بر طبق علائم و سابقه پزشکی نوزاد انجام می‌شود و با معاینه روی مواردی از جمله سطح انرژی، تنفس، دمای بدن، وزن و رنگ پوست و همینطور انجام برخی از آزمایش‌ها، تشخیص خود را بیان کند.
درمان کولیک نوزاد
به دلیل اینکه هیچ علت واضحی برای کولیک نوزاد وجود ندارد، بنابراین درمان آن نیز کاملاً مشخص نیست. البته معمولاً متخصصان اطفال توصیه‌هایی را دارند که موجب تسکین کودکان می‌شود. باید بدانید که کولیک خود به خود و با گذشت زمان بهتر خواهد شد و با رسیدن کودک به سن ۴ ماهگی بهبود پیدا می‌کند. اما برای درمان و تسکین شکلات ناشی از فولیک نوزاد می‌توانید موارد زیر را امتحان کنید.
-مطمئن باشید که نوزادان گرسنه نیستند.
-اگر نوزادتان از شیر خودتان تغذیه می‌کند، در مورد غذاها و داروهایی که مصرف می‌کنید با پزشک مشورت کنید؛ زیرا ممکن است برخی از آنان ممکن است باعث واکنش‌های آلژیک در فرزندتان شوند.
-کودک را قنداق کنید و آنها را به پشت بخوابانید.
-نوزادان را بدون لباس بغل کنید.
-آنها را به استفاده از پستانک عادت دهید.
-سعی کنید موقعیت بدن آنها را در وضعیت‌های گوناگون قرار دهید؛ به عنوان مثال آنها را بنشانید یا بخوابانید و در حالی که راه می‌روید، آنها را در آغوش نگه دارید. همچنین می‌توانید آنها را تکان داده و کمر آنها را ماساژ دهید.
-می‌توانید پاهای کوچک او را در دست گرفته و حرکت رکاب دوچرخه را با آرامش انجام دهید. دقت کنید که برای استفاده از این روش کودک نیم ساعت قبل و نیم ساعت بعد شیر نخورده باشد.
-از نویز سفید مانند ماشین لباسشویی، پنکه یا ماشین ظرفشویی یا ضبط ضربان قلب استفاده نمایید.
-کودکان را سوار ماشین کنید و یا آنها را در تاب یا یک صندلی لرزان قرار دهید.
خود مراقبتی والدین برای استرس کولیک
ابتلا به بیماری در زمان نوزادی می‌تواند برای والدین یک چالش بزرگ به حساب بیاید؛ زیرا پدر و مادر به درستی نمی‌توانند مشکلات فرزندشان را تشخیص داده و دچار سردرگمی می‌شوند. اما بدانید که در هر نوع بیماری که نوزادشان به آن دچار می‌شود، داشتن تسلط پدر مادر روی احساس خود از نکات مهم است. بعضی از والدین نسبت به کودک بدخلق و دارای کولیک دچار حس عصبانیت، ناراحتی و یا خستگی می‌شوند، اما باید بدانید که این وضعیت بهتر خواهد شد. سعی کنید کودک را در وضعیت‌های متنوعی قرار دهید تا کولیک وی برطرف شود. همچنین می‌توانید در صورت نیاز به استراحت از خانواده، دوستان و یا پرستار کودک کمک بگیرید.
راه‌هایی برای پیشگیری از قولنج نوزادی
° هنگام شیردهی موقعیت مناسبی را داشته باشید و طوری قرار بگیرید که هوا وارد دهان و معده نوزاد نشود؛ بنابراین باید سر کودک بالاتر از شکم قرار گرفته و بدنش نسبتاً قائم باشد. ضمناً بهتر از زمان شیردهی را طولانی‌تر کنید.
° از نسبت صحیح پودر و آب برای آماده سازی شیر خشک استفاده کنید تا هضم آن برای نوزادتان راحت‌تر باشد.
° حتماً پس از هر بار شیردهی آروغ نوزاد را بگیرید تا باد معده او خارج شده و دچار تورم شکم نشود.
° نوزاد را در آغوش بگیرید و او را با کرم مرطوب کننده ماساژ دهید تا از دردهای شکمی پیشگیری به عمل آید.
° از کیسه‌های آب گرم مخصوص نوزاد که در داروخانه‌ها موجود است، استفاده کرده و دستورالعمل‌های آن را به دقت دنبال کنید.
آیا همه نوزادان کولیک دارند؟
خیر لزوماً همه نوزادان کولیک را تجربه نمی‌کنند اما به طور معمول از هر چهار نوزاد، یک نوزاد به کودیک دچار می‌شود.
تاثیر رژیم غذایی مادر بر درمان قولنج نوزاد
اگر نوزادتان از شیر خودتان تغذیه می‌کند، رژیم غذایی شما روی قولنج وی تاثیرگذار خواهد بود؛ زیرا در صورتی که شیر مادر نفاخ باشد یا نوزاد به لاکتوز موجود در شیر حساسیت داشته باشد، ممکن است دچار کولیک شود. به همین دلیل بهتر است برای جلوگیری از این اتفاق نکات زیر را رعایت کنید:
_از خوردن غذاهای نفاخ مانند سبزیجات، حبوبات، پیاز و… خودداری کنید.
_سعی کنید گیاهانی مانند آویشن، رازیانه و زیره سبز را دم کرده و آنها را مصرف کنید.
_استفاده از دمنوش شیرین بیان، گشنیز، کرفس، بابونه و… نیز به کاهش کولیک نوزاد کمک خواهد کرد.
_خرما نیز می‌تواند کولیک نوزاد را درمان کرده و طعم شیر مادر را بهتر نماید.
آیا آزمایشی برای تشخیص قولنج نوزاد وجود دارد؟
هیچ آزمایشی برای تشخیص دقیق کولیک نوزاد وجود ندارد؛ اما متخصص اطفال در اغلب موارد به معاینه بالینی خواهد پرداخت و در مورد رفتارها و علائم کودک از والدین سوال می‌پرسد. همچنین ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر آزمایش‌های مختلفی را تجویز کند که منجر به آگاهی بیشتری در این زمینه شود. اما این آزمایشات دقیقاً مشکل کولیک را تشخیص نمی‌دهد و فقط به تعیین آن کمک می‌کنند.
عوارض کولیک نوزادان
باید بدانید که کولیک یک بیماری نیست و اثرات طولانی مدت و یا عوارض خاصی در آینده روی کودک ندارد و کودکان مبتلا به این مشکل در یک سالگی هیچ تفاوتی با سایر همسالان خود ندارند. اما داشتن کولیک نوزاد می‌تواند اثرات مخربی روی مادر بگذارد. قولنج نوزاد می‌تواند موجب اضطراب یا افسردگی کوتاه مدت در مادر شود و همچنین باعث بروز خستگی در وی خواهد شد. در موارد حادتر این عارضه باعث ناسازگاری‌های شدید مادرانه، افسردگی پس از زایمان، توقف پیش از موعد شیردهی و… خواهد شد.
