زردی در نوزادان در واقع به دلیل عدم سازگاری خون مادر و جنین می‌باشد که در برخی مواقع با مراقبت در منزل درمان می‌شود اما گاهی نیاز به بستری در بیمارستان است و کودک حتما می‌بایست تحت مراقبت باشد. در این مقاله قصد داریم به ارائه راهکارهای کاهش زردی نوزاد بپردازیم، در ادامه با ما همراه باشید:
6 راهکار کاهش زردی نوزاد که باید بدانید
1- شیر دادن به نوزاد
علت اصلی زردی نوزادان وجود بیش از حد بیلی روبین در خون است. بیلی روبین در خون همه انسان‌ها وجود دارد؛ اما ناکافی بودن سطح مایعات در بدن کودک تازه متولد شده باعث غلیظ شدن خون و افزایش سطح بیلی روبین می‌شود. یکی از موثرترین راهکارهای کاهش زردی نوزاد که به دفع این ماده از بدن کمک می‌کند، شیردهی منظم و مداوم به نوزاد است. رعایت یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند به کیفیت شیر مادر کمک کند.
توصیه می‌شود بخوانید: تغذیه مادر برای زردی نوزاد
2- افزایش تعداد دفعات شیردهی
افزایش تعداد دفعات شیردهی موجب افزایش دفع بیلی‌روبین از بدن نوزاد می‌شود؛ همین امر سبب کاهش زردی در نوزاد می‌شود.
3- عدم استفاده از ویتامین آد
ویتامین آ+د در بدو تولد برای نوزادان به مدت 6 ماه تجویز می‌شود؛ یکی از راهکارهایی که به کاهش زردی نوزاد کمک می‌کند این است که در طول درمان زردی نوزاد از این دارو استفاده نشود و استفاده از آن به بعد از بهبود کامل زردی موکول شود. البته برای استفاده یا عدم استفاده از این دارو حتما می‌بایست با پزشک مشورت نمایید.
4- استفاده از پتوی مخصوص
امروزه برای کاهش زردی نوزادان از یک نوع پتوی مخصوص استفاده می‌کنند که پتوی فتوتراپی نام دارد و یکی از بهترین روش‌های درمان زردی نوزاد برای مواقعی است که میزان زردی شدید است.
پتوی فتوتراپی یک بستر نور یا نوردرمانی متحرک و قابل انعطاف است. خوبی استفاده از این روش این است که کودک در حین قرارگیری زیر نور می‌تواند در آغوش مادر باشد و نیازی نیست ساعات طولانی در دستگاه بماند. البته این روش بیشتر در مراکز درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما در منزل هم به شرط دیدن آموزش‌های لازم قابل استفاده است.
5- قراردادن نوزاد زیر نور آفتاب
یکی از قدیمی‌ترین و موثرترین روش‌ها برای کاهش زردی قرار دادن نوزاد زیر نور آفتاب است. پرتوهای آفتاب به تجزیه سطح بیلی روبین در خون و دفع آن به وسیله ادرار و مدفوع کمک می‌کند.
فقط باید به این موضوع توجه داشته باشید که باید قبل از ساعت 8 صبح و به مدت 10 الی 15 دقیقه نوزاد را زیر نور آفتاب قرار دهید. از آنجایی که پوست کودک بسیار حساس است قرارگیری زیر نورآفتاب به مدت خیلی طولانی و یا در زمان‌هایی که اشعه فرابنفش در بالاترین سطح خود قرار دارد می‌تواند باعث آسیب شود.
6- استفاده از بیلی ناستر
یکی دیگر از راه‌های کاهش زردی نوزاد استفاده از قطره بیلی‌ناستر است که به دفع بیلی روبین کمک می‌کند. شیرخشت ماده‌ای است که در ساخت بیلی‌ناستر استفاده می‌شود. درواقع شیرخشت همان گیاهی است که در طب سنتی برای درمان زردی نوزاد تجویز می‌شود به همین علت است که به مادران شیرده هم مصرف این داروی گیاهی توصیه می‌شود چرا که خاصیت ضد زردی آن از طریق شیر به نوزاد منتقل شود.
حمام کردن نوزاد با عرق کاسنی
عرق کاسنی یک داروی گیاهی با طبع سرد است. این داروی گیاهی دارای خاصیت آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی است و صفرا آور است. در واقع این گیاه با تحریک کبد به تولید و تجزیه بیلی روبین کمک می‌کند.
یک وان یا تشت را با آب ولرم پر کنید و مقداری از عرق کاسنی را در آن بریزید. نوزاد را به مدت 5 الی 15 دقیقه درورن محلول آب و عرق کاسنی قرار دهید.
7- اجاره دستگاه زردی
یکی از روش‌هایی که به سرعت باعث کاهش یرقان در نوزادان می‌شود استفاده از دستگاه زردی است. امکان استفاده از این دستگاه‌ها در بیمارستان و مراکز درمانی وجود دارد، اما خبر خوب اینکه قابل اجاره برای مدت زمان مشخصی نیز هستند.
در دستگاه‌های زردی لامپ فلورسنت که نوعی از لامپ‌های ال ای دی مهتابی است استفاده می‌شود. تابش نور فلورسنت به سطح پوست نوزاد سبب تجزیه بیلی روبین می‌شود. بیلی روبین تجزیه شده به راحتی از طریق ادرار و مدوفع دفع می‌گردد، به این روش درمانی فتوتراپی می‌گویند.
دستگاه‌های فتوتراپی را می‌توانید اجاره و یا خریداری نمایید و در منزل با تایید و دستورالعمل پزشک استفاده نمایید.
داروهای گیاهی که برای رفع زردی نوزاد مناسب اند کدام اند؟
علاوه بر روش های درمانی خانگی زردی که ذکر کردیم، برخی از گیاهان نیز برای کاهش زردی نوزادان مناسب‌اند؛ البته حتما باید این نکته را در نظر بگیرید که برای استفاده از هر روش درمانی برای نوزادان می‌بایست با پزشک مشورت کرده، مخصوصا داروهای گیاهی و روش‌های سنتی که احتمال ایجاد حساسیت در آن‌ها بالا است.
از جمله داروهای گیاهی که برای کاهش زردی نوزاد مناسب‌اند می‌توان به شیرخشت، ترنجبین، آردجو، گل ختمی و عرق کاسنی اشاره کرد. شیرخشت و ترنجبین با دستور مصرفی که پزشک ارائه می‌دهد توسط مادر مصرف می‌شود تا از طریق شیر به نوزاد منتقل شود؛ از عرق کاسنی هم برای شست و شوی دست و پای کودک استفاده می‌شود که به ترمیم سلول‌های کبدی و کاهش زردی نوزاد کمک می‌کند.
آیا تغذیه مادر در زردی نوزاد تاثیر دارد؟
غذای مورد استفاده مادر در دوران شیردهی به خصوص در زمان زردی نوزاد از اهمیت بالایی برخوردار است و تاثیر زیادی بر نوزاد دارد. استفاده از غذاهای تند و دارای طبع گرم در این دوران ممنوع است چرا که باعث آسیب به کبد می‌شود در مقابل استفاده از غذاهای با طبع سرد به مادران شیرده به شدت توصیه می‌شود اما مصرف بیش از اندازه سردی هم توصیه نمی‌شود.
مورد دیگری که به مادران در شیردهی هنگام زردی نوزاد توصیه می‌شود همانطور که پیش‌تر گفتیم استفاده از عرقیجات گیاهی مانند عرق کاسنی، عرق شاه‌تره و عرق بید است. در استفاده از عرقیجات گیاهی نباید زیاده‌روی شود و استفاده به اندازه یک فنجان در هربار مصرف کافی است.
چقدر طول می‌کشد که زردی نوزاد به طور کامل رفع شود؟
مدت زمانی که زردی نوزاد طول می‌کشد به میزان درجه زردی و استفاده از شیر خشک یا شیر مادر بستگی دارد. زردی خفیف معمولا بین یک الی دو هفته رفع خواهد شد. زردی در نوزادانی که از شیر خشک استفاده می‌کنند نسبت به نوزادانی که از شیر مادر استفاده می‌کنند سریع‌تر درمان می‌شود. ممکن است شیر مادر حاوی موادی باشد که سب افزایش زردی شود. مراجعه به پزشک در صورتی که علائم زردی نوزاد بیش از سه هفته طول بکشد، ضروری است.
چه زمانی برای زردی نوزاد به پزشک مراجعه کنیم؟
زردی نوزادان می‌بایست بین روز سوم تا هفتم پس از تولد توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد. سطح بیلی روبین در این زمان به بالاترین حد ممکن می‌رسد.
زردی نوزادان باید طی درمان روند کاهشی داشته باشد، در صورتی که علائم کاهش پیدا نکند و رو به بهبود نباشد، حتما می‌بایست به پزشک مراجعه کرد تا روند درمان مجدد مورد بررسی قرار گیرد.
چطور می‌توان متوجه شد که زردی نوزاد خوب شده است؟
در معاینه چشمی پزشک سفیده چشم‌ها، لثه‌های نوزاد و رنگ ادرار یا مدفوع نوزاد را مورد بررسی قرار می‌دهد. تست بیلی روبین هم توسط یک دستگاه انجام می‌شود که با تاباندن یک نور روی پوست و بررسی و آنالیز انعکاس نور سطح بیلی روبین خون را مشخص می‌کند.
پس از طی نمودن دوره درمان و انجام روش‌های درمانی، می‌بایست مجدد به پزشک مراجعه کرده و با انجام معاینه چشمی و یا تست بیلی روبین از بهبود کامل زردی مطمئن شوید.
سوالات متداول
آیا امکان درمان زردی نوزاد در منزل وجود دارد؟
بله، روش‌هایی برای درمان زردی نوزاد در منزل وجود دارد. از جمله این روش‌ها اجاره دستگاه فتوتراپی است. اما پیش از بکارگیری هر روش درمانی نوزاد می‌بایست توسط پزشک متخصص معاینه و درمان متناسب تجویز شود.
آیا برای زردی نوزاد از حجامت استفاده می شود؟
بله، یکی از راهکارهای کاهش زردی نوزاد حجامت است. این کار حتما می‌بایست توسط پزشک متخصص تایید شده و در مراکز درمانی بهداشتی و تخصصی انجام شود.
جمع بندی
بخاطر داشته باشید زردی نوزاد در بدو تولد تا 24 ساعت یک روند فیزیولوژی طبیعی در بدن می‌باشد. که تحت نظر پزشک قابل کنترل است.
همه راهکارهایی که برای کاهش و درمان زردی نوزاد ذکر شدند، باید ابتدا توسط پزشک طبق درجه زردی نوزاد تایید و سپس به کار گرفته شوند. توجه نمایید که از بکارگیری روش‌های درمانی خودسرانه برای نوزادان اکیدا پرهیز نمایید.
