استفراغ مکرر نوزاد و کودک + درمان + علائم و…

استفراغ مکرر نوزاد و کودک چه دلایل و راهکارهای درمانی دارد؟

استفراغ کودک و نوزاد دلایل متفاوتی می‌تواند داشته باشد که در برخی از مواقع، این دلایل نگران کننده هستند. البته بالا آوردن و استفراغ برای اکثر نوزادان کاملاً طبیعی بوده و با گذشت زمان، به مرور کاهش پیدا می‌کند؛ زیرا در ابتدای تولد معده آنها حساس است و بعد از خوردن بیش از اندازه شیر، چنین واکنشی را نشان خواهند داد. زمانی که حجم شیر خورده شده توسط نوزاد بیش از حد معمول باشد، استفراغ کاملاً طبیعی است و هیچ جای نگرانی ندارد. اما اگر این استفراغ بدون علت و به شکل مداوم اتفاق افتد، ممکن است خطرناک باشد؛ زیرا چنین مسئله‌ای غیر طبیعی می‌باشد و باعث کم آبی بدنش خواهد شد. در این مقاله ما می‌خواهیم راجع به این موضوع صحبت کنیم که استفراغ مکرر نوزاد و کودک، چه دلایل و راهکارهای درمانی دارد. پس اگر می‌خواهید اطلاعات مفیدی را راجع به این مسئله دریافت کنید، لطفاً تا پایان همراه ما بمانید.

اجاره دستگاه زردی نوزاد در کرج:قیمت+عملکرد+انواع و…

انواع استفراغ نوزاد و درمان آن

 

همانطور که گفتیم معمولاً استفراغ نوزاد بی‌خطر است. اما اگر شما راجع به مدل‌های مختلف آن اطلاعات کافی را داشته باشید، قطعاً می‌توانید بدون اینکه مضطرب شوید، بهترین اقدام لازم را انجام دهید. در ادامه راجع به انواع استفراغ و درمان آن بیشتر صحبت می‌کنیم.

استفراغ جهشی نوزاد

این نوع استفراغ جزو رایج‌ترین استفراغ در نوزادان بوده که در صورت مواجه شدن با آن جای نگرانی نیست؛ زیرا معمولاً هنگام شیر خوردن مقداری هوا وارد معده نوزاد شده و این هوا به همراه مقدار کمی از شیر، از معده او به بیرون می‌آید‌ و آن را به شکل استفراغ جهشی مشاهده می‌کنید. بهترین درمان و روش برای پیشگیری از این نوع استفراغ، اصلاح وضعیت کودک در حین شیر خوردن است. پس سعی کنید در حین شیردادن به نوزاد یا او را در موقعیت ایستاده قرار داده و یا اینکه با کف دستتان سرش را از بدنش بالاتر قرار دهید که به احتمال زیاد، شیر بهتر و راحت‌تر به بدنش می‌رسد و هوای کمتری وارد معده نوزاد خواهد شد. دقت داشته باشید که آرامش او هنگام شیر خوردن نیز از جمله مسائلی است که می‌تواند به مراتب باعث کاهش استفراغ جهشی شود. پس تلاش کنید چنین شرایطی را کودک خود فراهم سازید؛ به عنوان مثال سر و صدای زیاد در محیط، گرم بودن و سرد بودن بیش از حد آن، گرسنه شدن بیش از اندازه کودک، موقعیت نامناسب وی در آغوش مادرش‌ و… مشکلاتی است که منجر به استرس و ناآرامی کودک در حین شیر خوردن خواهد شد.

استفراغ زرد نوزاد

استفراغی که زرد رنگ است و یا همراه با زردآب می‌باشد، خطرناک است و حتماً هنگام بروز این اتفاق بلافاصله به پزشک مراجعه شود؛ زیرا چنین استفراغی ممکن است نشانگر آسیب دیدگی سر نوزاد یا مسدود شدن روده او باشد. در شرایطی که رنگ استفراغ نوزادتان قهوه‌ای تیره یا زرد تیره بود نیز امکان دارد که دچار خونریزی داخلی شده باشد. این مسئله به ندرت پیش می‌آید؛ اما اگر با این شرایط روبرو شدید، بدون درنگ و هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه نمایید. در صورتی که امکان دسترسی سریع به پزشک متخصص را ندارید؛ از متخصصان مشاوره کودکان و اطفال کمک گرفته تا از انجام اقدامات لازمی که باید صورت پذیرد، آگاه باشید.

بالا آوردن شیر پنیری در نوزادان

زمانی که نوزاد شیر را به شکل بریده بریده بالا آورد، اصطلاحا به آن پنیرک یا شیر پنیری می‌گویند که امری رایج و متداول میان نوزادان است؛ زیرا شیر هنگام وارد شدن به معده با اسید آن ترکیب می شود و نوزادان دستگاه گوارششان هنوز به شکل کامل رشد نکرده است. لذا مقداری از این شیر به شکل پنیرک برگردانده خواهد شد که این اتفاق نیز دلایل مختلف دیگری دارد؛ مثلاً کوچک بودن معده نوزاد و سریع خوردن شیر و ورود هوا به معده جز آن دلایل است مادران باید آگاه باشند که نوزادشان باید به آرامی شیر بخورد و مقدار کافی از این ماده غذایی به بدنش وارد شود. ضمنا بعد از خوردن شیر چند دقیقه نوزاد را به شکل ایستاده در آغوش بگیرند تا هوا از معده‌اش خارج شده و احتمال بروز استفراغ به مراتب کاهش پیدا کند. در صورتی که برای تغذیه نوزادتان از شیشه شیر استفاده می‌کنید، سوراخ آن نباید زیاد گشاد یا زیاد کوچک باشد؛ زیرا در هر دو حالت باعث به وجود آمدن مشکلات گوارشی در بدن نوزادتان خواهد شد. در هر حال باید بدانید که استفراغ‌های مکرر نوزاد و کودک به شکل پنیری است و هنگام رویت همچین مسئله‌ای، استرس و اضطراب نداشته باشید. چون موضوع زیاد مهمی نیست و با بزرگ شدن نوزاد، این مقدار استفراغ نیز کاهش پیدا می‌کند.

بالا آوردن کودک از بینی

در بعضی از مواقع نوزادان از راه بینی دچار استفراغ می‌شوند و شیر را از بینی و دهان خارج می‌کنند. ممکن است در نگاه اول دیدن همچین صحنه‌ای عجیب و خطرناک به نظر برسد. اما باید بدانید که این موضوع نیز نگرانی ندارد و فقط به دلیل تجمع هوا در معده نوزاد، رخ داده است. اما اصلی‌ترین دلیل این موضوع رفلاکس شدید معده نوزاد است. اگر دیدید حجم و شدت شیری نوزاد برمی‌گرداند، زیاد است در این شرایط نباید او را در وضعیت خوابیده نگه دارید؛ بلکه سعی کنید او را بلند کرده و به حالت ایستاده تغییر دهید تا وارد مجاری تنفسی او نشود.

بالا آوردن آب در نوزادان

در صورتی که نوزادان استفراغی شبیه شیر بریده بریده شده یا یک مایع بی‌رنگی مانند آب داشتند نیز نباید نگران شد و بدانید که این مسئله نیز جزو مسائل عادی و طبیعی برای نوزادان است. از آنجایی که معده قادر به هضم همه حجم شیری که خورده است، نمی باشد؛ در نتیجه مقداری از آن را به شکل مایعی نظیر آب یا شیر پنیرکی بالا می‌آورد. اگر به همراه شیر هوا نیز به معده نوزاد وارد شود، نیم ساعت بعد از خوردن شیر این هوا خارج نشود، به احتمال زیاد استفراغ رخ می‌دهد. پس هنگامی که فرایند شیر دادن به نوزادتان به اتمام رسید، او را در آغوش گرفته و به آرامی با کف دستتان بین دو کتفش را ضربه بزنید تا نوزادتان آروغ بزند. با بروز این اتفاق هوای جمع شده در معده خارج شده و احتمال بروز استفراغ به شدت کاهش پیدا می‌کند.

رفلاکس معده نوزاد

بسیاری از مادران با مشکل استفراغ کودکانشان مواجه می‌شوند. برخی از مواقع ممکن است این استفراغ تا ۶ ماهگی نوزاد و حتی تا یک سال و نیمگی او ادامه پیدا کند. متخصصان علت اصلی این موضوع را رفلاکس معده نوزاد عنوان کرده‌اند. از آنجایی که بیشتر نوزادان در ماه‌های ابتدایی تولدشان دچار رفلاکس معده می‌شوند، لذا بیشتر مادران با این کلمه آشنایی دارند. البته باید بدانید که رفلاکس همیشه باعث استفراغ نمی‌شود و در برخی از مواقع ممکن است هیچ علائم و نشانه‌های خاصی نداشته باشد. اما گریه‌های دائمی نوزاد، ناآرامی‌های او و یا شب بیداری‌هایش ممکن است نشانه‌هایی از وجود رفلاکس معده باشد. ممکن است از خود بپرسید که رفلاکس معده چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که بازگشت اسید معده به مری باعث بعضی از مشکلات گوارشی و استفراغ مکرر کودکان و نوزادان می‌شود که به این موضوع رفلاکس معده می‌گویند. برخی از مادران با شنیدن نام رفلاکس معده مضطرب می‌شوند و فکر می‌کنند که این موضوع خطرناک است؛ اما باید بگوییم که رفلاکس معده به هیچ وجه خطرناک نیست. فقط دقت داشته باشید که کودکتان رشد کافی داشته باشد و خوب وزن بگیرد. اگر در این زمینه دچار مشکلی نبود، می‌توانید مسئله رفلاکس را نادیده بگیرید. اما اگر کودک همزمان با رفلاکس، دچار بی اشتها نیز گردد و اسفراغ‌های پی در پی باعث افزایش بی‌حالی، کاهش اشتها و وزن او شود؛ در این شرایط ممکن است بخشی از سیستم گوارشش مسدود شده باشد و یا به دلیل آلرژی غذایی دچار این مسئله شده باشد. پس حتماً با پزشک مشورت کرده و طبق تجویز ایشان اقدامات لازم را انجام دهید.

علائم رفلاکس نوزاد

همانطور که گفتیم اگر رفلاکس معده نوزاد شدید باشد، بعد از هر بار شیر خوردن مقداری از آن را بالا آورده و اصطلاحا استفراغ می‌کند. اگرچه در اکثر نوزادان با وارد شدن به ۷ یا ۸ ماهگی و شروع شدن غذاهای کمکی، رفلاکس از بین رفته؛ اما در برخی از مواقع ممکن است تا ۱۸ ماهگی وجود داشته باشد و باعث ایجاد مشکلات تغذیه‌ای جدی در کودک گردد که در این شرایط باید به پزشک مراجعه شود.

° علائم مبتلا به رفلاکس خفیف هستند و ممکن است این مسئله فقط با استفراغ خود را نشان ندهد و به شکل‌های دیگری بروز پیدا کند. مثلاً نوزاد پس از خوردن شیر، گریه‌های شدیدی داشته و یا در برخی از مواقع نسبت به خوردن شیر، بی‌میل و بی‌اشتها است. وقتی نوزاد بی‌قراری‌های شبانه دارد و یا هنگام خوردن شیر سرفه سکسکه دارد، همه این موارد ممکن است نشان دهنده رفلاکس خفیف معده نوزاد باشد. در بعضی از نوزادان نیز مواردی همچون عرق کردن هنگام شیر خوردن، سردی کف دست و پا، جیغ زدن و… از علائم معده است. اگرچه ین مسئله برای نوزاد کم خطر است؛ اما ممکن است آزاردهنده باشد و اگر رفلاکس معده درمان نشود، عوارض ثانویه‌ای را برای نوزاد به همراه داشته باشد.

° از عوارض ثانویه رفلاکس معده می‌توانیم به مواردی مانند اختلال در تنفس، گرفتگی بینی، لرزش قفسه سینه هنگام شیر خوردن، سکسکه و سرفه، جیغ کشیدن و بیدار شدن ناگهانی از خواب، سرد شدن کف دست و پا و… اشاره کنیم. از طرفی اگر استفراغ مکرر نوزاد به دلیل رفلاکس معده باشد، ممکن است منجر به کاهش وزن و افت رشد او گردد. لازم به ذکر است که برخی از علائم کولیک و رفلاکس به یکدیگر شبیه بوده و مادران را سردرگم می‌کند. در کولیک صورت نوزاد سرخ شده و پاهایش را به سمت شکمش خم می‌کند و می‌توان آن را با داروهای ضد کولیک یا ماساژ شکم و گردن بهبود داد. اما دردی که ناشی از رفلاکس معده است، به این سادگی‌ها ساکت نمی‌شود و کودکان مبتلا به رفلاکس هنگام درد، کمر و پای خود را صاف و کشیده نگه می‌دارند و شکمشان را به سمت بالا متمایل می‌کنند. برخی از نوزادان نیز برای کاهش درد، سرشان را کمی بالاتر می‌گیرند. پس گام مشاهده این نشانه‌ها می‌توانید بفهمید که کودک رفلاکس معده دارد.

اصلاح وضعیت خوابیدن نوزاد

برای کنترل رفلاکس معده نوزاد یکی از موثرترین روش‌ها، اصلاح وضعیت خواب او است. از آنجایی که رفلاکس باعث می‌شود تا نوزاد راحت نخوابد و نوزادی که راحت نخوابد، بهانه گیر خواهد شد؛ پس چنین شرایطی به فکر اصلاح وضعیت خوابیدن نوزادتان باشید. بالش‌ها را به نحوی زیر سر و گردنش قرار دهید که نیم تنه بالایی نوزاد با زمین زاویه ۳۰ درجه داشته باشد. در چنین شرایطی محتویات معده نوزاد به مری بر نمی‌گردد و ایجاد دل درد و سوزش نمی‌کند. همچنین در حالت نشسته شیر خوردن و خوابیدن به پهلو نیز از جمله مواردی است که با رعایت آنها می‌توانید درد رفلاکس نوزادتان کمک کنید. این را نیز به یاد داشته باشید که پس از هر بار غذا خوردن، کودک را به حالت ایستاده یا نشسته در آغوش گرفته به آرامی ضربه بزنید تا هوای اضافی معده‌اش خارج گردد. متاسفانه برخی از مادران نوزاد را پس از غذا خوردن بلافاصله می‌خوابانند و این کار را انجام نمی‌دهند؛ اما باید بدانید که گرفتن آروغ نوزاد بسیار اهمیت دارد.

ورزش دادن نوزاد

امکان دارد با خواندن این تیتر تعجب کنید و با خود بگویید که نوزاد برای انجام حرکات ورزشی خیلی کوچک است. اما جالب است بدانید که یکی از بهترین درمان‌ها برای رفلاکس معده، بهره گرفتن از حرکات ورزشی است. به این صورت که پاهای نوزاد خود را گرفته و آنها را طوری حرکت دهید که گویا نوزادتان در حال دوچرخه سواری است. دقت داشته باشید که نیم ساعت بعد از ورزش کردن و نیم ساعت پیش از ورزش کردن به نوزاد غذا ندهید. با انجام حرکت ورزشی دوچرخه، به احتمال زیاد نفخ معده او کاهش یافته و وضعیت گوارشش بهبود پیدا می‌کند. برای کسب نتیجه بهتر و بهبود رفلاکس معده نوزادتان بهتر است این حرکت را هر روز به مدت ۱۰ دقیقه برای او انجام دهید.

ماساژ نوزاد

پژوهش‌های زیادی در رابطه با فواید ماساژ برای نوزادان و کودکان صورت پذیرفته است که همه آنها به اتفاق، تاثیر مثبت ماساژ را بر سلامتی جسم و روح نوزاد تایید می‌کنند. برای ماساژ می‌توانید از روغن‌های طبیعی همچون روغن زیتون یا روغن نارگیل بهره گرفته و هر روز راس ساعت مشخصی، بدن نوزادتان را به آرامی ماساژ دهید. با ماساژ منظم و صحیح می‌توانید وضعیت عملکرد دستگاه گوارشی دستگاه تنفسی کودتان را بهبود داده و اطمینان داشته باشید که بعد از آن، نوزاد خوابی آرام‌تر و راحت‌تر را تجربه می‌کند. هنگام ماساژ دادن عصب واگ که مسئول کنترل دستگاه تنفسی و دستگاه گوارشی انسان‌هاست، تحریک شده و این مسئله باعث بهبود عملکرد مغز در صادر کردن فرمان‌های گوارشی و تنفسی خواهد شد. به یاد داشته باشید که برای انجام یک ماساژ صحیح ابتدا کودک را به پشت خوابانده و مقداری از روغن زیتون یا روغن نارگیل را روی شکمش بزنید. سپس با انگشتان دستتان شکمش را به شکل دورانی و با حرکات ساعت گرد ماساژ دهید. این کار را می‌توانید ۴ یا ۵ دقیقه ادامه دهید و کودکتان را روی شکم بخوابانید و بین دو کتفش را به همین شکل به مدت ۲ یا ۳ دقیقه ماساژ دهید. ماساژ پشت و شکم برای بهبود رفلاکس بدنش کافیست؛ اما می‌توانید دست و پای او را نیز با این روغن ماساژ داده تا همه گرفتگی‌ها و دردهای عضلانی او رفع شود و خوابی آرام و راحت را تجربه کند. احتمالاً در حین ماساژ دادن متوجه لذت بردن و آرامش و راحتی کودک خواهید شد. بهترین زمان برای شروع ماساژ نیز نیم ساعت بعد از غذا دادن به او است.

استفاده از داروهای گیاهی

در صورتی که سن نوزادتان بیش از ۶ ماه بود و دچار رفلاکس معده شد ، می‌توانید با کمک داروهای گیاهی مانند رازیانه، بابونه، نعناع، زیره و… از میزان رفلاکس و نفخ بدنش بکاهید. مقدار کمی از هر گیاهی که مد نظر دارید، در آب جوش ریخته و دم کنید. پس از اینکه دمنوش را صاف کردید، آن را به کودکتان بخورانید. در صورتی که نوزادتان از شیر خودتان تغذیه می‌کند، قطعاً با خوردن این دمنوش‌ها وضعیت رفلاکس معده او بهبود پیدا می‌کند. دقت داشته باشید که برای استفاده از گیاهان دارویی فقط از گیاهانی که نام برده شد، استفاده کنید آن هم به مقدار بسیار کم و آن هم بعد از ۶ ماهگی نوزاد. مادرانی که نوزادشان از ۶ ماه کوچکتر است، می‌توانند خودشان روزی یک یا دو فنجان از این دمنوش‌ها بخورند تا خاصیت آن از طریق شیر به نوزاد منتقل گردد.

در درمان استفراغ مکرر نوزاد و کودک به این نکات توجه شود:

اگر نوزاد شما زیاد استفراغ می‌کند، خواندن نکات زیر اطلاعات زیادی را به شما خواهد داد، پس همراه ما بمانید.

۱_به هیچ وجه بعد از شیر دادن یا غذا خوردن نوزادتان، اجازه ندهید بلافاصله در حالت خوابیده قرار بگیرد. حتی اگر پس از شیر خوردن نوزاد خوابش برد، حداقل به مدت ۱۰ دقیقه او را به شکل نیم خیز یا به پشت روی دستان خود بگذارید.

۲_نوزاد شما تا زمانی که خودش بتواند چهار دست و پا راه برود، باید بعد از هر دفعه شیر خوردن آروغ‌گیری شود. پس برای این کار پس از شیر خوردن او را در حالت ایستاده در آغوش گرفته و آهسته به پشتش ضربه بزنید تا باد معده او کاملاً خارج گردد.

۳_سعی کنید تعداد وعده‌های غذایی نوزادتان را افزایش دهید و در عوض حجم شیر یا غذا را کم کنید. مثلاً اگر قصد دارید ۵۰ سی سی شیر را در یک وعده به فرزند خود بدهید، آن را به سه وعده ۵۰ سی سی تقسیم کرده و طی این سه وعده شیر را به نوزاد بدهید.

۴_برای کاهش استفراغ کودک و کم کردن رفلاکس معده او دقت کنید که فضای اتاقش تهویه مناسبی داشته باشد و زیاد گرم نباشد. همچنین بهتر است از لباس‌های کاملاً آزاد و نخی برای نوزاد استفاده کنید. پوشیدن لباس‌های زیاد تنگ باعث تشدید رفلاکس معده او خواهد شد.

۵_مادران عزیزی که دوران شیردهی را طی می‌کنند؛ بهتر است از غذاهای نفاخی مانند حبوبات کمتر استفاده کنند و یا اگر از این غذاها خوردند، حتماً چند ساعت قبل آنها را در آب خیسانده تا نفخشان کامل گرفته شود.

۶_در صورتی که با شیشه شیر به فرزندتان شیر می‌دهید، سوراخ آن را از نظر اندازه بررسی کنید. بزرگ بودن سوراخ باعث می‌شود محتویات داخل شیشه زودتر خالی شده و کودک با مک زدن شیشه خالی، حجم زیادی از هوا را وارد معده خود کند که این مسئله باعث ایجاد استفراغ خواهد شد.

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟

با توجه به مطالبی که در مقاله عنوان کردیم احتمالاً تاکنون متوجه شده‌اید که بالا آوردن و استفراغ کودکان و نوزادان مشکلی رایج و طبیعی است، به شرطی که نوزاد رشد کافی داشته و وزنش مناسب باشد و به خوبی بتواند غذا بخورد؛ پس زیاد نباید نگران باشید. اما اگر استفراغ کودک با بی‌اشتهایی، بی‌حالی و ضعف همراه بود و یا اگر نوزاد استفراغ زرد یا هر مایع رنگی دیگری را داشت، باید مراقب بود و بلافاصله به پزشک مراجعه کرد. از طرفی استفراغ‌های مکرر باعث کم آب شدن بدن کودکتان شده و ممکن است خطرناک باشد. در این مقاله ما راجع به استفراغ نوزاد و همه مطالب مرتبط با آن صحبت کردیم. امیدواریم با بیان این مطالب توانسته باشیم اطلاعات شما را در این زمینه بهبود دهیم. در پایان از صبر و توجه شما عزیزان سپاسگزاریم.